مگس گیلاس

مگس گیلاس یا مگس آلبالو ،منحصراً به گیلاس و آلبالو حمله کرده و گاهی نیز ممکن است روی بعضی ارقام گوجه و زرشک نیز دیده شود.خسارت این مگس روی گیلاس های زودرس کمتر دیده می شود و حداکثر آلودگی روی ارقام دیررس می باشد.طرز خسارت آفت بدین ترتیب بوده که مگس ماده زیر پوست میوه گیلاس یا آلبالو تخمریزی کرده و به اصطلاح کرم هایی که ار تخم خارج می شوند از گوشت میوه استفاده کرده و میوه را فاسد و نامرغوب می سازند.میوه ای که داخل آن کرم مگس گیلاس نشو ونما می کند ،معمولاً نرم شده و پوست آن پلاسیده و قهوه ای رنگ شده و اغلب می گندد.

مگس گیلاس زمستان را به صورت شفیره در عمق 7-1 سانتیمتری سطح خاک به حالت دیاپوز می گذراند.

حداکثر ظهور حشرات کامل موقعی صورت می گیرد که شفیره ها در حدود 150 روز در حرارت های بین صفر تا 5 درجه سانتیگراد قرار گرفته باشند.ظهور حشرات کامل در هر منطقه بستگی کامل به شرایط آب و هوایی داشته و معمولاً در اواسط بهار در طول یک ماه و نیم به طور تدریجی انجام می شود.حشره کامل بمجرد ظهور روی درختان گیلاس و آلبالو پرواز کرده و با فرو بردن تخمریز نیش مانند خود در نسوج برگها یا میوه های جوان ،موجب ترشح شیره گیاهی شده که با استفاده از قطعات دهان لیسنده خود از این ترشحات تغذیه می کنند که این تغذیه در مورد جنس ماده جهت رسیدن به بلوغ جنسی اجباری است.مگس ماده 6-5 روز پس از جفتگیری شروع به تخمریزی می نماید.

حشرات ماده به وسیله تخمریز خود درز کوچکی در سطح میوه های نارس گیلاس و آلبالو ایجاد کرده و زیر پوست هر میوه یک تخم می گذارد.گاهی در یک میوه چندین ماده تخمریزی می کنند ولی در هر میوه فقط یک کرم نشو ونما می نماید.محل های تخمریزی در سطح میوه پس از مدتی در اثر رشد نسجهای میوه از بین رفته و در مراحل اولیه نمیتوان میوه های آلوده را از میوه های سالم تمیز داد .موقع تخمریزی مگس ،میوه های گیلاس تقریباً در مرحله رنگ انداختن می باشند.شخم زدن و بیل زدن خاک اطراف درختان در زمستان باعث تلفات شدید آفت می گردد.در رابطه با مبارزه شیمیایی:اسفند ماه می توان خاک پای درختان را که آفت در آنجا زمستان گذرانی می کند با حشره کش های مناسب ضدعفونی و سپس شخم زده و آبیاری نموده تا شفیره ها از بین بروند.برای مبارزه شیمیایی علیه حشرات کامل نیز در اواسط بهار حداکثر یک هفته قبل از رنگ انداختن میوه ها سمپاشی با سموم مناسب انجام گیرد.نکته مهم اینکه لازم است باغداران به طور همگانی در هر منطقه اقدام به مبارزه نمایند تا نتیجه مطلوب حاصل گردد.

سرخرطومی گیلاس

سرخرطومی گیلاس یکی از آفات مهم درختان گیلاس بوده و طرز خسارت آفت بدین ترتیب می باشد:

حشرات کامل به مقادیر کم از جوانه ها ،گلها ،برگها و یا میوه های جوان تغذیه می کنند ولی باید توجه داشت که قسمت اعظم خسارت این آفت مربوط به لارو آن می باشد که مخصوصاً از هسته میوه تغذیه می کند.بر اثر خسارت حشره کامل روی میوه ، سوراخی به وجود می آید که میوه ها نامرغوب و ممکن است گندیدگی نیز پیدا نمایند.چون لارو به هسته حمله میکند اغلب باعث ریزش میوه ها می گردد.سرخرطومی گیلاس یک نسل در یک یا دو سال دارد و زمستان را به صورت لارو و حشره کامل در عمق 10-5 سانتیمتری خاک به سر می برد.در اوایل بهار و معمولاً در فروردین ماه به تدریج حشرات کامل ظاهر می شوند .عمل جفتگیری در این آفت تدریجی و طولانی بوده . از اواسط اردیبهشت ماه تا اواسط خرداد ماه به طول می انجامد.حشرات کامل اغلب شبها فعالیت دارند و صبح زود از روی درخت پایین آمده و در زیر علفهای هرز پای درختان پنهان می شوند.موقعی که میوه ها به تازگی تشکیل می شوند ،تخمریزی حشره نیز به روش بسیار جالبی شروع می گردد ،حشره ماده ابتدا با خرطوم خود شروع به کندن سوراخی در گوشت گیلاس تا نزدیک هسته می نماید و چون غالباً در این موقع پوست هسته هنوز نرم است ،لذا حشره ممکن است تا حدود نصف ضخامت پوست هسته گاهی تمام آنرا تا مغز سوراخ کند و سپس با آلت تخمریز خود فقط یک تخم در این سوراخ قرار داده و روی آنرا به ضخامت تقریباً نیم میلی متر با ترشحات مخصوصی که از غدد انتهای بدن خود ترشح می کند می پوشاند.پس از فراغت از تخمگذاری ،حشره ماده شروع به گشاد کردن دهانه سوراخ تخم می کند.لاروهای سن یک خیلی کوچک بوده و طولشان حدود یک میلیمتر است و به رنگ سفید و خمیده ای دیده می شوند.لارو بدون اینکه از گوشت میوه تغذیه نماید ،بلافاصله به وسیله قطعات دهان خود هسته را سوراخ کرده و وارد آن می گردد.دوره تغذیه لاروی در داخل هسته 25-20 روز طول می کشد و پس از آن یعنی اواسط یا اواخر تیرماه ،لارو هسته را سوراخ کرده و خارج می شود و روی خاک می افتد و در عمق 5-10 سانتیمتری ،مدتی بعد به شفیره تبدیل می گردد.چون حشره قسمت اعظم زندگی خود را در داخل هسته میوه و یا زیر خاک می گذارند ،بدین جهت از دسترس ما و سمپاشی دور بوده و به خوبی نمی توانیم با آن مبارزه کنیم و فقط روی حشرات کامل قبل از تخمریزی می توان سمپاشی نمود و آن هم چون به تدریج ظاهر می شوند مشکل است ،بهتر است برای از بین بردن لارو ها و شفیره های آفت ،زمین باغ را در پاییز یا زمستان شخم زده تا تحت تأثیر سرما قرار گیرند.

چوبخوار درختان میوه

چوبخوار درختان میوه که یکی از آفات مهم درختان میوه سردسیری در ایران می باشد.این چوبخوار در ایران تمام انواع درختان میوه سردسیری هسته دار متعلق به خانواده رزاسه به جز آلبالو دیده شده است و به طور کلی روی گیلاس فعالیت کمتری دارد.این حشره در بین تمام گونه های چوبخوار خانواده ،مهمترین است و بیشترین خسارت را وارد می سازد .طرز خسارت این آفت بدین ترتیب است که لاروهای آن در منطقه زیر پوست و کامبیوم تغذیه کرده و با انجام حرکات دورانی ،طولی و بینابینی حتی یک یا دولارو موجب خشکانیدن تنه ای به قطر 5 سانتیمتر می گردد.میزان آلودگی گاهی به قدری زیاد است که چاره ای جز کندن درخت و سوزاندن آن نیست.درختان میوه ای که مورد حمله این حشره واقع می شوند ،از دسته هسته دارها هستند و همانطور که می دانیم گونه های هسته دار ،در مقابل حملات حشرات چوبخوار و یا هر عامل دیگری که منجر به ایجاد شکاف ،سوراخ و یا هر نوع پارگی گردد با ترشح صمغ از خود واکنش نشان می دهند.اگر درخت به حد کافی قوی باشد، صمغ ترشح شده ،لارو و یا حشره کامل حمله کننده را خفه کرده و آن را از پیشروی باز می دارد ، ولی باید توجه داشت که همین ترشح صمغ که منجر به نابودی تعدادی از افراد حشره چوبخوار می شود ، در عوض باعث ضعف درخت نیز شده و نبات در برابر حمله مجدد سایر حشرات چوبخوار از خود ضعف نشان می دهد.مسیر حرکت لارو در درختان جوان و نیمه مسن از بیرون مشخص است ،بدین معنی که این مسیر به علت عکس العمل شدید نبات که به وسیله ترشح صمغ خودنمایی می کند متورم شده و می ترکد و از این شکافهایی ایجاد شده صمغ خارج شده که در اکثر موارد پوشیده از فضولات ناشی از فعالیت لاروها است.

لاروها در مسیر خود آوندهای آبکش را قطع کرده و اگر حرکات آنها دورانی باشد ، به علت تخریب بیشتر آوندها ،خشکیدن عضو مورد حمله تسریع می گردد.در بین دانالهای لاروی ،هم دانال صعودی و هم نزولی دیده می شود و البته دانالهای عمود بر خط طولی شاخه یا تنه و همچنین دانالهای بینابینی نیز دیده می شود.اصولاً رعایت اصولاً رعایت اصول بهداشت زراعی و تقویت درختان بهترین راه کنترل این آفت است و مبارزه شیمیایی توصیه نشده است.

پوستخوار درختان میوه

پوستخوار درختان میوه ،مسلماً از دیرباز در ایران وجود داشته و شاید نام علمی آن تحت عناوین دیگری ذکر شده است.این حشره منحصراً چوبخوار بوده و از نظر فعالیت و نوع خسارت یکی از آفات مهم درختان میوه در کشور محسوب می شود.درختان میزبان این آفت از خانواده گل سرخیان بوده و تاکنون خسارت آن در باغها روی درختان گوجه ،زردآلو ،گلابی ،سیب ،بادام ،آلبالو ،به ، گیلاس و هلو دیده شده است.طرز خسارت این آفت بدین ترتیب بوده که لاروهای آن در زیرپوست درختان تغذیه نموده و دانالهایی ایجاد می نمایند.سپس در سطح پوست صدها سوراخ به اندازه ته سنجاق به وجود می آید که در واقع سوراخهای خروجی حشرات کامل می باشد.معمولاً از محل این سوراخها شیره گیاهی به صورت فتیله هایی خارج می شود.درختان مورد حمله حشرات پوستخوار به تدریج خشک و ضعیف می گردند و آلودگی نیز به کم کم به سایر درختان سرایت می نماید.این حشره زمستان را به صورت لارو کامل میگذارند.در اوایل بهار لاروها به شفیره تبدیل شده و در اواسط بهار(حدوداً دهه دوم اردیبهشت) ،حشرات بالغ پوست شاخه ها و تنه را سوراخ کرده و خارج می شوند و در این موقع پرواز اولین دسته های حشرات کامل نسل زمستانی مشاهده می گردد.در مرحله قبل از تخمریزی فعالیت حشرات کامل معمولاً به طور دسته جمعی یا گله ای بوده و تغذیه انفرادی به جز در آغاز فعالیت بهاره مشاهده نمی شود.

در رابطه با دشمنان طبیعی پوستخوار درختان میوه تا کنون 42 گونه زنبور ،چهار گونه مگس ،دو گونه از راسته ،چهارگونه سوسک و دو گونه از کنه ها شناسایی شده است.تقویت عمومی درختان در سلامت آنها از نظر آلودگی به سوسک پوستخوار اهمیت فراوان دارد ،قطع سرشاخه ها و درختان خشکیده ،هرس منظم درختان و حفظ سلامتی عمومی آنها به نحو قابل توجهی از میزان خسارت این آفت می کاهد.مبارزه شیمیایی منحصراً علیه حشرات کامل و در موقع ظهور آنها در نسلهای مختلف صورت می گیرد.بعضی متخصصین عقیده دارند سموم نفوذی می تواند لاروهای این حشره را در زیر پوست نابود کند.