آیا از کیفیت غذایی که میخوریم اطلاع داریم؟(بخش 1)

برخی جانداران از محصولات کشاورزی تغذیه می کنند.زمانی که جمعیت این جانداران کم است ،مشکلی برای محصول ایجاد نمی شود ،بلکه برخی مواقع موجب افزایش عملکرد محصول نیز می شوند.روش های مختلفی برای مهار جمعیت این جانداران وجود دارد که خطرناک ترین آنها آفت کش های شیمیایی مصنوعی هستند.چرا خطرناک؟چون به جانداران دیگر و انسان صدمه می زنند.سازندگان این مواد خطرناک می گویند اگر این مواد به درستی استفاده شود مشکلی ایجاد نمی کنند.ولی این گفته نادرست است ،زیرا در صورت رعایت کلیه موارد ایمنی ،تنها یک درصد از این مواد به هدف می رسد و بقیه وارد محیط زیست می شود.

از این رو بسیاری از محصولات غذایی سالم نیستند،زیرا کشاورزان برای حفظ محصول خود از سموم شیمیائی آفت کش استفاده می کنند و اغلب این آفت کش ها در محصول باقی می مانند.مقداری از این سموم شیمیایی در غذایی که هر روزه مصرف می کنیم یافت می شود.هر فردی روزانه علاوه بر سه وعده غذا ،میوه و سبزی نیز استفاده می کند.

غذایی که می خریم ،می پزیم ،به فرزندانمان می دهیم و یا در رستوران صرف می کنیم ،ممکن است حاوی باقیمانده سموم شیمیایی خطرناک باشد.این سموم قادرند سلامتی ما را به خطر اندازند.

به همین دلیل بسیاری از دولت ها ،سازمان های بین المللی و همچنین سازمان های غیر دولتی برای حل این مشکل در حال همکاری با یکدیگر هستند اما بدون کمک کشاورزان و مصرف کنندگان امکان موفقیت وجود نخواهد داشت و آنها به لحاظ موقعیت خود می توانند در این راه نقش داشته باشند.

چه نوع سمی در محصولات غذایی وجود دارد؟

سموم شیمیایی متنوعی در بازار وجود دارد.استفاده از برخی از این سموم به این دلیل که اثرات مخربی روی سلامت انسان می گذارند ،توسط سازمان های بین المللی ممنوع اعلام شده است.برخی از این سموم شیمیایی بسیار خطرناک هستند ،ولی برای مهار آفات محصولات کشاورزی به فروش می رسند.معمولاً کشاورزان و مصرف کنندگان از این موضوع آگاه نیستند.

آفت کش شیمیایی چیست؟

آفت کش ها مواد شیمیایی مصنوعی هستند که با هدف حفظ محصولات کشاورزی از عوامل خسارت زا و مهار آنها توسط کشاورزان مورد استفاده قرار می گیرند.بسیاری از این مواد شیمیایی برای مقاصد مختلف تولید و مصرف می شوند.حشره کش ها ،کنه کش ها ،قارچ کش ها ،علف کش ها ،موش کش ها ،دوره کننده ها ،بازدارنده ها و ...ظاهراًبرای از بین بردن آفات محصولات کشاورزی استفاده می شوند ،ولی واقعیت این است که هنگامی وارد محیط شوند ،برای همه جانداران و از آن جمله انسان بسیار خطرناک می باشند.

چرا باید نگران شویم؟

آفت کش ها نخست سلامت کشاورزان را به مخاطره می اندازند ،زیرا کشاورزان بیشترین تماس را با آنها دارند.سپس سلامتی مصرف کنندگان را نیز به مخاطره می اندازند.

کشاورزان چون خود نیز مصرف کننده هستند ،بیشتر تحت تأثیر اثرات منفی آفت کش ها ی شیمیایی قرار می گیرند ،چگونه؟

از طریق پوست:هنگام خرید و حمل ،زمان آماده سازی سم برای سمپاشی ،در زمان پاشیدن و نیز هنگامی که وسایل سمپاشی را تمیز می کنند.

از طریق تنفس:هنگام سمپاشی ،ذرات کوچک سم به سادگی وارد ریه کشاورزان می شود.

از طریق گوارش:هنگامی که موادغذایی آلوده به سموم به مصرف می رسند.

سموم شیمیایی سلامتی چه کسانی را به مخاطره می اندازد؟

-علاوه بر کشاورزان و مصرف کنندگان ،گونه های گیاهی و جانوری روی کره زمین آسیب می بینند.

-محیط زیست شامل آب های زیر زمینی ،آب های جاری ،دریاها و موجوداتی که در آنها زندگی می کنند ،هوا و خاک و هر چه در آن است صدمه می بیند.

برخی از سموم سال ها پس از مصرف در محیط زیست باقی می مانند.باقیمانده این گونه سموم شیمیایی تقریباً در هر نقطه دنیا یافت می شود.به این گروه ،آلاینده های پایدار نیز می گویند.د. د. ت ،دیلدیرین ،اندرین ،توکسافن ،آلدرین ،بی هاش سی از جمله آفت کش هایی هستند که مصرف آنها در دنیا ممنوع شده است.این آفت کش ها در بافت های چربی بدن انسان و سایر جانوران تجمع می یابند و از طریق تغذیه از یک جاندار به جاندار دیگر منتقل می شوند.

اثرات دراز مدت سموم شیمیایی عبارتند از:

ناباروری در زنان و مردان ،تولد کودکان ناقص الخلقه ،امراض پوستی مانند اگزما و حساسیت ها ،اثرات سوء روی دستگاه عصبی ،بروز بیماری های صعب العلاج مانند سرطان و موارد ناشناخته دیگر.

آفت کش ها چگونه حیات را نابود می کنند؟

موقعی که مزارع را سمپاشی می کنیم ،سموم از راه های مختلف ،به خصوص آبشویی وارد رودخانه ها و در نهایت دریاها می شوند و از این طریق بر موجودات آبزی تأثیر می گذارند.مصرف آفت کش در خاک نیز در از بین بردن جانداران موجود در خاک که در حاصلخیز کردن خاک اهمیت دارند ،نقش مهمی دارد.آنچه مسلم است از بین رفتن موجودات مفید موجود در خاک منجر به تخریب خاک می شود.علاوه بر مرگ و میر آفات ،حشرات مفید ،حشرات گرده افشان و زنبور عسل نیز نابود می شوند.

ماهی هایی که در برکه ها ،رودخانه ها و نهرهای آبیاری زندگی می کنند ،از بین می روند.قورباغه ،مارمولک ،لاک پشت و مارها که نقش مهمی در ایجاد تعادل طبیعت دارند ،نابود می شوند.پرندگان و پستانداران یا به طور مستقیم و یا با تغذیه از جانداران آلوده ،مسموم و نابود می گردند.پرندگان ماهیخوار که روزانه چند ماهی آلوده به سموم را شکار می کنند ،مقدار بیشتری از سموم را وارد بدن خود می کنند و در نتیجه در معرض خطر نابودی قرار می گیرند.

کودکان بیشتر در معرض خطر قرار دارند ،زیرا:

-کودکان به دلیل اقتضای سن شان بیشتر با محیط اطراف تماس دارند.آنها به همه چیز دست می زنند ،اشیاء را به دهان خود می برند.

-جثه آنها کوچک تر است و این باعث می شود تا نسبت بیشتری مواد سمی وارد بدن آنها شود.

-بخشی از سموم از طریق شیر مادر وارد بدن آنها می شود.

-دوره جنینی حساس ترین دوران به سموم شیمیایی است.