اهمیت آفات و بیماریهای گیاهی

در علم گیاه پزشکی عوامل خسارت زا ،تحت عنوان آفات ،بیماری ها و علف های هرز تشریح می شود.آفات شامل حشرات ،کنه های گیاهی ،حلزونها و جوندگان بوده و خسارت آنها روی گیاه اعم از روی برگ ، ساقه ،ریشه و یا میوه چشمگیر و گیاه به دفعات صدمه و حتی از بین می رود.بیماری ها نیز ممکن است بر اثر عوامل غیر انگلی و یا انگلی ایجاد شود.عوامل غیر انگلی:سرما ،گرما ،تگرگ ،کمبود مواد غذایی ،نامساعد بودن شرایط خاک و غیره ...و عوامل انگلی عبارتند از:قارچها ،باکتریها ،میکوپلاسماها ،ویروسها ،ویروئیدها ،نماتدها و گیاهان گلدار انگل.

حشرات به دلیل تنوع گونه ها ،کثرت جمعیت و خصوصیات بیولوژیک بشر را ار روزی که کشاورزی را شناخت با خود درگیر کرده و علم حشره شناسی در ابتدا براساس شناخت طرز زندگی و راههای مبارزه با حشرات مضر پایه گذاری شده است.همچنین با توجه به اینکه ده ها هزار نوع بیماری ،گیاهان کشت و کار شده را مورد هجوم و ابتلا قرار داده اهمیت کنترل و مبارزه با آفات و بیماری ها کاملاً روشن است. به طور متوسط هر گیاهی می تواند مورد حمله 100 نوع بیماری قرار گیرد.نوع و میزان خسارت ناشی از بیماری ها و آفات بستگی به نوع گیاه، عامل بیماری، محل و شرایط آب و هوایی و اقدامات مبارزه دارد. میزان خسارت می تواند از خیلی کم تا 100 درصد باشد. گاهی نیز انتشار بیماری یا هجوم آفات، به صورت اپیدمی یا همه جاگیر در آمده و خسارت زیادی به بار می آورد.

علف های هرز ،هم در زمین های آیش و هم در زمین های کشت شده دیده می شود.این گیاهان در مزارع ،باغها و جنگل ها با گیاه اصلی رقابت کرده و با تأثیر سوء و خسارات ناشی از کاهش ارزش زمین ،کاهش کیفی و کمی محصول ،کاهش کارائی کشاورز و افزایش هزینه مبارزه با آفات و بیماری ها موجب کاهش رشد و کاهش محصول اصلی می شود.

امروزه ،علم مبارزه با گیاهان هرز ،از چارچوب زراعت و گیاهشناسی خارج شده و به علوم خاکشناسی ،فیزیولوژی گیاهی ،زیست شیمی ،شیمی آلی ،اقتصاد ،بوم شناسی ،سم شناسی و ... نیز راه یافته است.علم گیاهان هرز رشته مهمی است که روشهای دستی ،مکانیکی ،زیست شناختی و شیمیایی حفاظت از گیاهان زراعی در مقابل گیاهان هرز ویران کننده را در بر می گیرد.

علی رغم رواج شدید علفکش ها در کنترل گیاهان هرز ،دفع علف های هرز با دست (وجین)،بیل زدن ،سوزاندن ،پوشاندن (مالچینگ) ،هموار کردن و تناوب زراعی هرگز فراموش نشده و نخواهد شد.

در خصوص تأمین عناصر غذایی و تغذیه گیاهی ،لازم است بدانیم که تأثیر عناصر غذایی بر رشد و عملکرد گیاه معمولاً براساس کارکرد این عنصرها در سوخت و ساز گیاهی بازتاب می یابد.با این حال تغذیه معدنی اثرهای جانبی دیگری را نیز در بر می گیرد.برای مثال ،تغییراتی که در مورفولوژی . آناتومی گیاه ایجاد می کنند و به ویژه نقشی را که در ترکیب و ساختار شیمیایی دارند می توان بیان کرد.

عناصر غذایی می توانند درجه مقاومت یا سازگاری گیاهان را نسبت به بیمارگرها یا آفتها افزایش یا کاهش دهند.گرچه ،مقاومت یا سازگاری گیاهان در برابر بیماریها عمدتاً از راههای ژنتیکی کنترل می شوند،لیکن در این مورد عاملهای محیطی نیز از اهمیت خاصی برخوردارند.در میان این گونه عاملها ،عنصرهای غذایی را نسبتاً به سادگی تغییر داد و دستکاری کرد.