اصول مهم در کاشت و نگهداری چمن

مشخصات چمن :

چمن گیاهی تک لپه است . مرکز رویشی آن در قسمت طوقه ، نزدیک خاک است . این مرکز رویشی پائین به گونه ای است که کار چمن زنی را آسان می کند و نیز قدم زدن بر روی آن تقریبا بدون عارضه است و چمن از این رهگذر آنچنان خسارتی نمی بیند . اغلب چمنها جزء گیاهان دائمی چند ساله اند ؛ البته چمن یکساله نیز وجود دارد . چمن را بیشتر از طریق کشت بذر تکثیر می کنند ؛ گونه هائی از چمن نیز به روش غیر بذری تکثیر می شوند .

از جمله مشخصات دیگر چمن تولید مستمر برگهای تازه از مرکز رویشی آن است که در تمام فصل رویشی انجام می شود . البته در مواردی هم مانند پیری ، برگها فرسوده و نابود می شوند . بهر حال اعم از شرایط طبیعی و زراعی ، چمن رشدی سریع دارد و همواره مقدار محصول آن بیشتر از مقدار بذر پاشیده شده است . همین خصوصیت چمن باعث شده که در فضاهای سبز کاربرد زیادی داشته باشد ؛ چرا که رشد آن یکنواخت ، مداوم و سریع است .

قابلیتهای کاربردی :

بعضی از چمنها در هر شرایطی قابلیت تطبیق دارند و بقاء و رشد خود را حفظ می کنند و بدان ادامه می دهند ؛ برخی دیگر از انواع چمنها نیز حساسند و با تغییرات محیطی سریعا از بین می روند . گونه هائی در برابر “پا خوردگی ” مقاوم هستند و هر چند لگدکوب شوند باز هم حیات و جلای خود را حفظ می کنند و برخی دیگر چنین مقاومتی ندارند . انواعی از چمنها توانائی ترمیم دارند و با سرعت بستر خود را پوشش می دهند در حالیکه انواعی دیگر این کار را به کندی انجام می دهند .

مقاومت چمن در شرایط مختلف آب و هوائی و خاک :

برای اکثر چمنها خاک نسبتا حاصلخیز کمی اسیدی یا خنثی با تهویه مناسب و زهکشی مطلوب ، محیطی کاملا ایده آل خواهد بود و در چنین شرایطی به خوبی رشد می کنند ؛ اما همواره زمینهائی که تمام این شرایط را یکجا دارا باشند یافت نمی شود . گونه هائی از چمنها در وضعیتهای مختلف خاکی قابلیت سازگاری عجیبی دارند ؛ و بعضی دیگر هم توانائی سازگاری اندکی از خود نشان می دهند و اصولا انعطاف پذیر نیستند . همچنین گونه هائی از چمنها نسبت به رطوبت بالا و نور کم مقاومت نشان می دهند و بعضی دیگر برعکس آنها عمل می کنند . برخی از آنها آب و هوای خشک را دوست دارند و بعضی دیگر در چنین شرایطی نمی توانند به حیات خود ادامه دهند .

چمنها را بر اساس نیاز دمایی منطقه رشدی به دو گروه عمده تقسیم می کنند :

۱-چمنهای سردسیری ؛ که به ۱۵ تا ۲۱ درجه سانتی گراد دمای روزانه نیاز دارند .

۲-چمنهای گرمسیری ؛ که دمای ۲۷ تا ۲۹ درجه را ترجیح می دهند .

بخاطر همین اختلاف درجه حرارت است که مثلا چمنهای سردسیری در دمای گرم حالت به خواب رفته می یابند و برنگ مایل به قهوه ای در می آیند و نیز چمنهای گرمسیری در مناطق سرد ، در اوایل بهار و اواخر پائیز از رشد باز می مانند و رنگ آنها نا خوشایند می شود.

اصلاح خاک :

خاک مناسب برای کاشت چمن باید بافتی مناسب با PH خوب داشته باشد . بیشتر چمن ها در خاک های لومی یا شنی _ لومی با PH خنثی یا کمی اسیدی (۶٫۵ تا ۷ ) رشد مطلوبی خواهند داشت .

برای دستیابی به خاک مناسب که بافتی مطلوب و زهکشی PH عالی داشته باشد در اغلب موارد ضرورت دارد که مقدار معینی از مواد افزودنی بدان اضافه شود . این مواد افزودنی را با دستگاه روتوتیلر (Rototiller ) و یا دیگر تجهیزات مکانیکی با خاک مخلوط می کنند .

دستگاه روتوتیلر همچنین می تواند سطح خاک را نرمتر سازد و کلوخها را به اجزاء ریزتر خرد کند . این دستگاه دو مزیت علمی دیگر نیز دارد : یکی ازبین بردن علفهای هرز موجود در خاک و دیگر آوردن سنگهای بزرگ به سطح خاک . همچنین می دانیم ،علفهای هرز و سنگهای درشت در خاک دو عامل منفی به شمار می آیند که با روتوتیلر می توان آنها را از سر راه برداشت . این سنگها اگر ریز باشند بستر چمن را خراب می کنند و اگر درشت باشند به تیغه های ماشین چمن زنی آسیب می رسانند . بنابراین ، پیش از کاشت چمن ، تمام سنگهای ریز و درشت را باید از خاک جمع آوری کرد . علفهای هرز نیز زیبایی و رشد و طراوت چمن را تحت الشعاع قرار می دهند . هر گاه این علفهای هرز از نوع خطرناک باشند ، در کار نگهداری دشواریهایی به بار می آورند . پس برای حل چنین مشکلاتی نیز بهتر است پیش از کاشت چمن اقدام شود و حتی الامکان تمام علفهای هرز از منطقه خارج گردند . در این مورد می توان از علفکش “غیر انتخابی ” یا از مواد ضد عفونی کننده خاک که اثر آنها مقطعی و کوتاه مدت باشد استفاده کرد . مثلا متیل برماید برای این کار مناسب است . هر دو نوع مواد یاد شده گران قیمت اند ؛ اما با اسامی مختلف غالبا در دسترس قرار دارند . باری ، پس از آماده سازی کامل خاک می توان اقدام به کاشت چمن کرد .