عملیات فنی و اجرایی احداث زمین چمن فوتبال

عملیات فنی و اجرایی احداث زمین چمن فونبال در 19 مرحله انجام میشود.

اولین مرحله جهت احداث زمین فوتبال برداشت کل خاک محل احداث زمین چمن می باشد. این امر جهت ریختن لایه های مختلف جهت زیر سازی زمین به همراه شیب بندی های لازم و همچنین از بین بردن کامل علف های هرز می باشد. لازم به ذکر است گیاه مرق که یکی از علف های هرز مهاجم می باشد ریشه ای به عمق 60 الی 120 سانتیمتر دارد.

جهت تحکیم بستر چمن ، لایه توونان با تراکم 95 الی 98% و به ضخامت 50 الی 70 سانتی متر به همراه شیب بندی های لازم داخل زمین پخش می گردد. تحکیم این لایه با غلطک های سبک و سنگین صورت می پذیرد که علت آن عدم جابه جایی خاک جهت جلوگیری از ایجاد پستی و بلندی ها بعد از بهره برداری می باشد.

پس از اتمام لایه توونان کانال های زهکش به صورت طولی و یا عرضی و یا جناقی و به فواصل 5 الی 6 متر از یکدیگر (طبق نقشه ابلاغی که توسط دپارتمان طراحی تهیه گردیده است) حفر می گردند. کف کانال های زهکش می بایست توسط لایه ژئو ممبران ، مصالح دانه بندی و یا بتن مگر به همراه شیب بندی های لازم پوشیده گردد تا قادر باشد آب های اضافی را به بیرون از زمین منتقل نماید.

در کانال های حفر شده که قبلاً به آن اشاره شد لوله های زهکش اجرا می گردند. نقش این لوله ها هدایت آب های اضافی زمین به بیرون از زمین می باشد. این امر باعث می گردد که زمین فوتبال در تمام فصول و در هر شرایط جوی با کیفیت مطلوب مورد استفاده قرار گیرد. لازم است که این لوله ها در تمام سطح بالایی خود دارای سوراخ های متعدد باشد. در برخی از زمین ها در هنگام طراحی لوله های زهکش سیستم شتشوی این لوله ها با استفاده از فشار آب (flushing) نیز پیش بینی و اجرا می گردد این عمل از رسوب املاح و ریز دانه ها در لوله های زهکش جلوگیری می نماید.

منهول به چاه های کوچکی اطلاق می گردد که آب های سطح الارض و تحت الارض به درون آن می ریزد. منهول ها توسط لوله های کاروگیت این آب ها را به منابع سپتیک منتقل می نمایند. در صورت اجرای صحیح منهول می توان نسبت به دبی گیری آب های خروجی از زمین (روان آب ها) و همچنین استفاده مجدد از آن ها ( پس از تصفیه فیزیکی و شیمیایی) اقدام نمود. لازم به ذکراست که نقطه پایانی منهولها جهت جلوگیری از تجمع گل و لای می بایست 30 سانتیمتر پایین تر از کد ارتفاعی لوله های کاروگیت باشد.

در نزدیک ترین محل به زمین چمن (به طور مثال زیر گرادن ها) ایستگاه پمپاژ آبیاری اتوماتیک و دستی احداث می گردد.

در حال حاضر 3 تیپ – نقشه مرسوم جهت اجرای سیستم آبیاری اتوماتیک زمین چمن وجود دارد.

1-7 آبیاری اتوماتیک با استفاده از 8 آبپاش : که در این روش آبپاش ها با طول پرتاب 50 الی 55 متر و بیرون از زمین ایجاد می گردند.

2-7 آبیاری اتوماتیک با استفاده از 17 آبپاش : در این روش 14 آبپاش تنظیمی بیرون از زمین و 3 آبپاش تمام دور در داخل زمین قرار می گیرند. پرتاب هر یک از آبپاش ها 30 الی 35 متر بوده که هر 2 آبپاش همزمان با هم کار می کنند.

3-7 آبیاری اتوماتیک با استفاده از 24 آبپاش : به طور معمول در این روش 16 آبپاش تنظیمی در بیرون زمین و 8 آبپاش تمام دور در داخل زمین قرار می گیرند. در صورت طراحی های کارشناسان امر می توان نسبت به چیدمان های متفاوت جهت تعبیه 24 آبپاش در داخل زمین استفاده نمود.

مهمترین امر در طراحی سیستم آبیاری اتوماتیک فشار و دبی آب خروجی و همچنین همپوشانی مناسب و یکنواخت آبپاش ها می باشد. برای آبیاری کامل زمین چمن به زمانی حدود 3 ساعت احتیاج است.

احداث آبیاری دستی به عنوان مکمل آبیاری اتوماتیک لازم الاجرا می باشد که در صورت خرابی سیستم آبیاری اتوماتیک می توان از آن استفاده نمود. شیر های آبیاری دستی به تعداد 12 الی 16 عدد بوده و توصیه اکید فیفا تعبیه آن ها بیرون از پیست دو و میدانی (جهت جلوگیری از آسیب رساندن به بازیکنان) می باشد.

در مناطقی که دمای هوا در فصل زمستان کمتر از 5 درجه سانتیگراد می باشد توصیه می گردد جهت جلوگیری از زرد شدن چمن و حتی آب شدن برف از سیستم گرمایش از کف استفاده نمود. این سیستم با وجود موتورخانه مجهز به دیگ های حرارتی و قابلیت تنظیم دما اهداف مذکور را محقق می نماید. لوله های سیستم گرمایش از کف با خاصیت یک یا چند لایه بودن و همچنین اتصال به کلکتور قادر است ریشه چمن را در فصل زمستان فعال نگه دارد. فعال بودن ریشه در فصل زمستان از به خواب رفتن چمن و زرد شدن آن جلوگیری می نماید. فاصله لوله های گرمایش از کف از یکدیگر 25 سانتیمتر و ضخامت آن 5/2 سانتیمتر می باشد.

لایه DS (Drainage Stage) به لایه بالای لوله های زهکش اطلاق می گردد. ضخامت این لایه 15 سانتی متر بوده و طبق شیب بندی های لازم در داخل زمین پخش می گردد. سایز دانه های این لایه می بایست طبق استاندارد DIN آلمان بوده تا حداکثر آبگذری لازم جهت انتقال به لوله های زهکش را داشته باشد.

لایه URTS (Under Root Turf Stage) به لایه بالای DS گفته می شود. ضخامت این لایه 20 سانتی متر بوده و طبق شیب بندی های لازم در داخل زمین پخش می گردد. لوله های سیستم گرمایش از کف در این لایه قرار می گیرند. همانند لایه DS سایز دانه های این لایه نیز می بایست طبق استاندارد DIN آلمان و گراف پیشنهادی آن بوده تا حداکثر آبگذری لازم جهت انتقال به لایه DS را داشته باشد.

لایه RTS (Root Turf Stage) بالاترین لایه به عنوان بستر کاشت چمن می باشد. ضخامت این لایه 15 سانتی متر بوده و طبق شیب بندی های لازم در داخل زمین پخش می گردد. به دلیل وجود ریشه چمن در این لایه می بایست نسبت به نگهداری های فنی لازم و همچنین تغذیه آن با کود های مورد نیاز اقدام نمود.اجرای این لایه نیز می بایست طبق گراف DIN آلمان باشد.

توضیح : نوع دانه بندی لایه های مذکور به شکلی است که عبور آب به ازای هر دقیقه بارندگی ، 2 میلیمتر باشد.

جداول دور زمین می بایست سنگی با ابعاد 15*50*50 و یا 5*50*50 باشد ، امروزه از جداول پلاستیکی نیز در زمین های چمن جهت پیشگیری از بروز آسیب به بازیکنان استفاده می شود. در بیرون از زمین و چسبیده به جدول ، گاتر های جمع آوری آب های سطحی و آب های ناشی از بارندگی و آب موجود در پیست دو و میدانی جمع آوری و به منهول ها هدایت می شود.

دو نوع بذر چمن در دنیا موجود می باشد.

1-14 بذر گرمسیری : از بذر گرمسیری جهت استفاده در مناطقی که دمای هوا در فصل تابستان به بیش از 42 درجه سانتیگراد می رسد استفاده می گردد. این بذر مقاومت خوبی به گرما ، کم آبی و پاخوری داشته اما در فصل زمستان به زردی می گراید.

2-14 بذر سردسیری : از این بذر جهت استفاده در مناطقی که دمای هوا درفصل تابستان حداکثر 40 درجه سانتیگراد باشد استفاده می گردد. این بذر مقاومت بالایی به سرما داشته اما در برابر کم آبی مقاومت بالایی ندارد. این بذر دارای 4 یا 6 واریته می باشد.

جهت خرید بذر می بایست به شرایط آب و هوایی منطقه شامل گزارشات سازمان هواشناسی در طول یک دوره حداکثر 100 ساله ، بارندگی های فصلی و ... توجه نمود تا بذر مناسبی جهت کاشت انتخاب گردد. همچنین شرکت های معتبر تولید کننده بذر چمن می بایست نسبت به ارائه گواهی های لازم جهت سلامت بذر ، قوه نامیه و عدم هر گونه آلودگی اقدامات لازم را انجام دهند.

قبل از کاشت بذر چمن می بایست نسبت به موارد زیر اقدامات لازم را انجام نمود.

1-15 غنی سازی خاک : که با استفاده از کود های آلی و معدنی انجام می گیرد. این کود ها می بایست با مقدار مشخص توصیه شده توسط کارشناس استفاده گردند تا از بر هم خوردن تعادل فیزیکی و شیمیایی خاک (EC, PH) و آسیب رسیدن به ریشه چمن جلوگیری به عمل آید.

2-15 ضد عفونی خاک : که با استفاده از سموم مخصوص و با مقدار مشخص توصیه شده توسط کارشناس استفاده می گردند تا از ابتلاع چمن به انواع بیماری های قارچی جلوگیری به عمل آید.

جهت کاشت بذر دو روش مرسوم می باشد.

1-16 پخش بذر بر روی خاک به ازای 25 الی 35 گرم در هر متر مربع و پوشش روی آن به وسیله کود های آلی از قبیل کمپوست SMC ، ورمی کمپوست و کود های حیوانی.

2-16 کاشت بذر در داخل خاک با استفاده از دستگاه مخصوص بذر کار چمن با قابلیت تنظیم میزان پاشش بذر در زیر خاک.

بلافاصله پس از کاشت بذر می بایست نسبت به آبیاری آن اقدام نمود. میزان آبیاری ، زمان آبیاری و دقت لازم بذر های کاشته شده به بیماری های قارچی و آب کمتراز نیاز چمن موجب خشکی و از بین رفتن بذر ها می گردد.

چمن در فصل گرما به روزانه 20الی 25 لیتر آب به ازای هر متر مربع نیاز دارد که می بایست پیش بینی های لازم قبل از احداث زمین فوتبال جهت تامین آب صورت پذیرد.

پس از کاشت بذر چمن دوره نگهداری فرا می رسد که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. جهت جلوگیری از هزینه های اضافی و وارد آمدن خسارات ، نگهداری چمن می بایست توسط شرکت های متخصص در این امر انجام گیرد. نگهداری چمن شامل امورات زیر می باشد:

1-18 آبیاری : همانطور که گفته شد چمن در فصل رشد به 20 الی 25 لیتر آب به ازای هر متر مربع نیازمند است که این امر توسط سیستم های آبیاری اتوماتیک و دستی تامین می گردد.

2-18 سرزنی : چمن در فصل رشد جهت جلوگیری از ابتلاء به بیماری ها و همچنین یکدست شدن می بایست به طور متوسط هفته ای یک بار کوتاه گردد. چمن زنی توسط دستگاه های چمن زن تراکتوری و دستی با عرض برش 40 الی 120 سانتی متر انجام می گیرد.

3-18 کوددهی : تغذیه چمن در فصل رشد توسط کود های آلی و معدنی (ماکرو و میکرو) انجام می گیرد. سه عنصر حیاتی در تغذیه چمن نیتروژن (ازت) ، فسفر و پتاسیم می باشد که هر یک از آن ها نقش به سزایی در حفظ طراوت و شادابی اندام هوایی و رشد ریشه چمن دارند. قبل از کوددهی زمین می بایست نسبت به انجام آزمایشات کامل خاک و برگ چمن اقدام نمود تا بتوان نسبت معینی جهت استفاده کود به دست آورد و از به هم خوردن تعادل فیزیکی و شیمیایی خاک (EC , PH) و سوختگی ناشی از مصرف بیش از حد کود جلوگیری به عمل آورد.

4-18 مبارزه با آفات و بیماری ها : آفات و بیماری ها مهمترین تهدید چمن به حساب می آیند. جهت جلوگیری از هجوم آفات نباتی و ابتلاء چمن به بیماری ها می بایست پیشگیری های لازم به عمل آید. استفاده از توصیه کارشناسان جهت میزان مصرف سموم مربوطه و زمان انجام سمپاشی نقش به سزایی در جلوگیری و پیشرفت آفات و بیماری های چمن دارد.

5-18 هوادهی : جهت جلوگیری از سفت شدن خاک ، آب ماندگی و خفگی ریشه و همچنین نفوذ بیشتر آب به داخل خاک می بایست توسط دستگاه های مخصوص نسبت به هوادهی زمین اقدام نمود. سوراخ کننده های این دستگاه قادرند تا عمق 10 الی 15 سانتی متری خاک نفوذ نمایند.

6-18 تچ برداری : به دلیل رویش مداوم چمن و رشد اندام های هوایی و استولون ها هر ساله حجم زیادی از آن ها از بین رفته و اندام های جدید شروع به رشد می نمایند. دستگاه تاچینگ قادر است این اندام های مرده را از زمین جدا نماید. جمع آوری ضایعات ناشی از این عملیات به وسیله دستگاه جارو صورت می پذیرد.

7-18 ترمیم و بازکاشت (over seeding) : هر ساله بخش های مختلفی از چمن در اثر تردد بازیکنان فوتبال از بین می رود که می بایست نسبت به ترمیم قسمت های مذکور اقدامات لازم به روش های زیر انجام گیرد.

الف) ترمیم : محل مورد نظر به وسیله دستگاه مخصوص برش چمن (SOD CUTTER) بریده شده و چمن آماده از خزانه توسط دستگاه مذکور و به همان اندازه جایگزین می گردد.

ب) بازکاشت : در صورت تعطیلی مسابقات (حداقل 3 ماه) نسبت به کاشت بذر اقدامات لازم صورت می گیرد.

8-18 آزمایشات خاک ، آب و برگ : به منظور رصد هر گونه تغییرات فیزیکی و شیمیایی در خاک ، آب و برگ می بایست نسبت به انجام آزمایشات منظم دوره ای اقدام نمود. انجام این آزمایشات کمک شایانی به تعیین مقدار مصرف و نوع کود های آلی و معدنی می نماید. همچنین آزمایشات دوره ای آب موجود در منابع کیفیت فیزیکی و شیمیایی آن را مطابق با نیاز چمن مشخص می نماید.

9-18 مبارزه با علف های هرز : علف های هرز پهن برگ و نازک برگ همواره از مهاجمان زمین های چمن طبیعی می باشند که می بایست نسبت به امحاء آن ها از طریق مبارزه فیزیکی و شیمیایی اقدام نمود. زمان و مقدار استفاده از سموم مخصوص علف کش می بایست توسط کارشناسان مربوطه توصیه گردد.

10-18 غلطک زنی : قبل از انجام مسابقات رسمی و جهت تحکیم بستر چمن نسبت به غلطک زدن زمین اقدامات لازم صورت می پذیرد. در این کار وزن غلطک بسیار مهم می باشد چرا که در صورت وزن زیاد آن چمن به شدت آسیب دیده و سطح زمین ناهموار خواهد گشت.

در نزدیکترین مکان به زمین چمن اصلی احداث خزانه لازم الاجرا می باشد. جزئیات اجرای خزانه همانند زمین اصلی بوده با این تفاوت که جهت تحکیم ریشه های چمن از الیاف مخصوص در عمق 5 سانتی متری خاک استفاده می گردد. کلیه موارد نگهداری اعم از آبیاری ، چمن زنی ، کودپاشی ، سمپاشی و ... همانند زمین اصلی و با همان کیفیت در خزانه اجرا می گردد. ضمناً می بایست جهت جلوگیری از ورود هر گونه موجود زنده نسبت به حصار کشی اطراف خزانه اقدامات لازم صورت پذیرد.